WPŁYW NA ŚRODOWISKO I DZIAŁANIA NA RZECZ KLIMATUŚlad węglowy

Obliczenia śladu węglowego PSE zostały zrealizowane zgodnie z międzynarodowym standardem GHG Protocol Corporate Accounting and Reporting Standard. Analiza emisji gazów cieplarnianych jest prowadzona przez organizację już od kilku lat i stale podejmowane są działania mające na celu doskonalenie stosowanej metodyki. W tegorocznych obliczeniach zdecydowaliśmy się rozszerzyć analizę wielkości emisji gazów cieplarnianych wynikających z naszej działalności o kolejną kategorię związaną z naszym łańcuchem wartości (zakres 3, kat. 8 – wynajęte aktywa, w której ujęliśmy emisje wynikające z użytkowania wynajmowanego biura w ZKO w Warszawie, nad którym nie sprawujemy kontroli). Dodatkowo dokonana została rekalkulacja obliczeń w części kategorii mająca na celu zaktualizowanie i zachowanie spójności podejścia do obliczeń pomiędzy latami. Rozszerzyliśmy analizę emisji wynikającą z zakupionych dóbr i usług, zwiększając zakres ujmowanych zamówień. Z obliczeń w zakresie 3 wykluczyliśmy raportowanie energii oddanej odbiorcom końcowym, uwzględniając rekomendacje ENTSO-E (European Network of Transmission System Operators for Electricity).

Jako rok bazowy – czyli rok, dla którego obliczyliśmy emisje gazów cieplarnianych po raz pierwszy i względem którego porównujemy emisje w latach następnych – dla zakresów 1 i 2 przyjęliśmy rok 2017. Ze względu na ograniczoną dostępność części danych i w celu zachowania porównywalności wyników, dla zakresu 3 zdecydowaliśmy się przyjąć za rok bazowy rok 2022.

Dążymy do tego, aby w kolejnych latach dalej poszerzać spojrzenie na wpływ naszej spółki na klimat, rozszerzać zakres obliczeń śladu węglowego, zwiększać jakość danych stosowanych w kalkulacjach oraz dokładniej identyfikować możliwości działań, jakie PSE może podjąć na rzecz ograniczania tego wpływu.

Spadki emisji GHG w zakresie 1 i 2 względem roku 2022 wynikają głównie ze zmniejszenia strat na przesyle energii elektrycznej pomiędzy tymi latami, a na zmiany względem roku bazowego (2017) wpływ miało zmniejszenie się średnich wskaźników emisji dla zakupionej energii elektrycznej (w metodzie location-based – wskaźnik emisji średni dla Polski, w metodzie market-based – wskaźnik emisji dla residual mix w Polsce).

W 2023 roku ponad 76 proc. emisji gazów cieplarnianych w śladzie węglowym PSE (według metody market-based) wynikało z produkcji energii elektrycznej wykorzystywanej na pokrycie strat powstałych w procesie przesyłania energii (zakres 2 oraz zakres 3 – emisje Well-to-Tank). Emisje GHG związane z produkcją zakupionych dóbr i realizacją usług, z czego większość stanowiły zamówienia na realizację prac modernizacyjno-budowlanych, odpowiadały za ponad 20 proc. śladu węglowego. Tym samym ponad 96 proc. emisji PSE w zakresie 1, 2 i 3 była ściśle związana z realizowaniem działalności operatora systemu elektroenergetycznego, który zobowiązany jest do pokrywania strat energii powstających na przesyle oraz utrzymywania sieci dystrybucyjnej (uwzględniając modernizacje, naprawy i inwestycje).

Na pozostałe emisje składają się głównie zużywanie energii elektrycznej na potrzeby techniczne przez stacje elektroenergetyczne, zużywanie energii elektrycznej i cieplnej w naszych budynkach, emisja SF₆ ─ gazu stosowanego jako izolator w urządzeniach na stacjach elektroenergetycznych oraz spalanie paliw w samochodach służbowych. Emisje gazów cieplarnianych związane z realizowanymi podróżami służbowymi, dojazdami do pracy oraz zagospodarowaniem wytworzonych odpadów odpowiadały łącznie za około 0,2 proc. śladu węglowego w zakresie 1, 2 i 3.

Źródła danych i wskaźników emisji

Dane o zużyciu energii i paliw pochodziły z faktur i wewnętrznych rejestrów. Emisje SF₆ i gazów HFC (gazy cieplarniane wodorofluorowęglowodory) określono na podstawie uzupełnień gazów. Dystans pokonany samolotem określono na podstawie wewnętrznego rejestru i tras lotów. Informacje o rodzajach odpadów przekazanych do zagospodarowania podmiotom trzecim pochodziły z wewnętrznych rejestrów. 

Dla paliw, energii elektrycznej (metoda location-based) i cieplnej przyjęto w obliczeniach wskaźniki emisji i wartości opałowe na podstawie danych Krajowego Ośrodka Bilansowania i Zarządzania Emisjami, dla ciepła przyjęto wskaźnik opublikowany przez Urząd Regulacji Energetyki, dla SF₆ i gazów HFC przyjęto współczynniki GWP100 zgodnie z 5. Raportem Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu (ang. Intergovernmental Panel on Climate Change, w skrócie IPCC). W obliczeniach emisji dla energii elektrycznej według metody market-based wykorzystano wskaźniki residual mix publikowane przez Association of Issuing Bodies. Wskaźniki emisji dla podróży samolotem, dojazdów do pracy oraz dla paliw i energii w ujęciu Well-to-Tank (od szybu do baku – emisje związane z wydobyciem i przetwórstwem ropy naftowej, transportami wykorzystanych paliw na stacje/do odbiorcy końcowego, a także stratami na przesyle w przypadku energii elektrycznej) przyjęto z bazy DEFRA (Departament Środowiska, Żywności i Spraw Wiejskich w Rządzie Wielkiej Brytanii). Emisje dla zakupionych surowców i usług obliczono, stosując metodę finansową (spend-based) i wykorzystując wskaźniki emisji pochodzące z bazy EXIOBASE.

Nie zidentyfikowano biogenicznych emisji gazów cieplarnianych. Gaz cieplarniany ujęty we wskaźnikach emisji dla paliw, energii elektrycznej (według metody location-based i market-based) oraz cieplnej to CO₂. Gazy cieplarniane ujęte we wskaźnikach emisji pochodzących z bazy Exiobase (wskaźniki finansowe przyjęte w obliczeniach dla zakupionych dóbr i usług) oraz bazy DEFRA (emisje dla paliw i energii w ujęciu Well-to-Tank, zagospodarowanie odpadów, podróże lotnicze, dojazdy pracowników do pracy) to CO₂, CH₄, N₂O. W obliczeniach uwzględniono także bezpośrednie emisje HFC i SF6.

Ślad węglowy (ang. carbon footprint) to suma emisji gazów cieplarnianych wywołanych bezpośrednio lub pośrednio przez daną osobę, organizację, wydarzenie lub produkt. Obejmuje emisje dwutlenku węgla, metanu, podtlenku azotu i innych gazów szklarniowych (cieplarnianych) wyrażone w ekwiwalencie CO₂. Ślad węglowy organizacji obejmuje emisje spowodowane przez wszystkie jej działania. Jego miarą jest MgCO2e – tona (megagram) ekwiwalentu dwutlenku węgla. 

Ślad węglowy to jedno z kluczowych narzędzi współczesnego zarządzania środowiskowego. Ma charakter międzynarodowy i coraz częściej jest wykorzystywany przez przedsiębiorców jako jeden z podstawowych sposobów poprawy efektywności funkcjonowania firm.