- Dane ogólne:
a) Nazwa: Polskie Sieci Elektroenergetyczne Spółka Akcyjna (dalej: PSE S.A., Spółka).
b) Siedziba: 05-520 Konstancin-Jeziorna, ul. Warszawska 165.
c) Podstawowy przedmiot i cel działania PSE S.A.: Świadczenie usług przesyłania energii elektrycznej oraz zapewnienie bezpiecznej i ekonomicznej pracy krajowego systemu elektroenergetycznego (KSE), a także zapewnienie współdziałania tego systemu z innymi systemami.
d) Organ prowadzący rejestr: Polskie Sieci Elektroenergetyczne Spółka Akcyjna zostały utworzone Aktem Notarialnym z dnia 17 lutego 2004 roku i wpisane do Krajowego Rejestru Sądowego prowadzonego przez Sąd Rejonowy, XIX Wydział Gospodarczy, pod numerem KRS 0000197596 w dniu 3 marca 2004 roku. - Czas trwania spółki: nieograniczony.
- Okres objęty sprawozdaniem finansowym: od dnia 1 stycznia 2023 roku do dnia 31 grudnia 2023 roku, natomiast dane porównawcze obejmują okres od dnia 1 stycznia 2022 roku do dnia 31 grudnia 2022 roku.
- Sprawozdanie zostało sporządzone przy założeniu kontynuacji działalności gospodarczej w dającej się przewidzieć przyszłości. Nie występują okoliczności wskazujące na zagrożenie kontynuowania działalności przez Spółkę.
- Sprawozdanie finansowe zostało przygotowane zgodnie z przepisami ustawy z dnia 29 września 1994 roku o rachunkowości (tekst jednolity Dz.U. z 2023 roku, poz. 120, z późniejszymi zmianami, dalej: Ustawa o rachunkowości, Ustawa) i wydanymi na jej podstawie przepisami.
- Wszystkie kwoty zostały wymienione w złotych i groszach.
DANE FINANSOWEWprowadzenie do sprawozdania finansowego
Informacje ogólne
Omówienie przyjętych zasad (polityki) rachunkowości, w tym metod wyceny aktywów i pasywów, pomiaru wyniku finansowego oraz sposobu sporządzenia sprawozdania finansowego w zakresie, w jakim Ustawa pozostawia jednostce prawo wyboru.
1. Wartości niematerialne i prawne
Wartości niematerialne i prawne stanowią nabyte przez Spółkę, zaliczane do aktywów trwałych, niezakwalifikowane do inwestycji prawa majątkowe nadające się do gospodarczego wykorzystania, o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, przeznaczone do używania na potrzeby Spółki.
Wycena wartości niematerialnych i prawnych
Na dzień nabycia wartości niematerialne i prawne ujmuje się w wartości początkowej, stanowiącej cenę nabycia lub koszt wytworzenia.
Wartość początkową wartości niematerialnych i prawnych zmniejszają odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe dokonywane w celu uwzględnienia utraty ich wartości na skutek używania lub upływu czasu.
Na dzień bilansowy wartości niematerialne i prawne wycenia się według cen nabycia lub kosztu wytworzenia lub wartości przeszacowanej w przypadku aktualizacji wyceny aktywów trwałych według uregulowań wynikających z odrębnych przepisów, pomniejszonych o skumulowane odpisy amortyzacyjne, a także o odpisy z tytułu utraty wartości.
Okres i metodę amortyzacji ustala się na dzień przyjęcia do używania wartości niematerialnych i prawnych. Okresy amortyzacji bilansowej ustalane są przez jednostki odpowiedzialne za zarządzanie składnikami majątku na podstawie przewidywanych okresów ekonomicznej użyteczności i podlegają okresowej weryfikacji.
Odpisy aktualizujące
Odpisy aktualizujące wartości niematerialne i prawne określa się dla indywidualnych składników lub grup identycznych składników, w oparciu o określenie trwałej utraty ich wartości przed ich pełnym zamortyzowaniem – w przypadku powstania przyczyny powodującej utratę wartości.
Poziom odpisu aktualizującego z tytułu trwałej utraty wartości ustalany jest poprzez porównanie ceny sprzedaży netto, a więc ceny możliwej do uzyskania za nie, pomniejszonej o związane z tym koszty, z wartością księgową.
2. Środki trwałe
Za środki trwałe uznaje się składniki aktywów, które na dzień ujęcia spełniają łącznie następujące warunki:
- posiadają formę rzeczową lub są rzeczowym prawem majątkowym, takim jak między innymi prawo wieczystego użytkowania gruntu,
- ich przewidywany okres ekonomicznej użyteczności w danej jednostce jest dłuższy niż rok (12 miesięcy),
- są przeznaczone do wykorzystania na potrzeby jednostki, w tym także do trwałego wykorzystania przez inne jednostki na podstawie umów najmu, dzierżawy lub leasingu, o ile umowy te nie spełniają definicji leasingu finansowego,
- są kompletne i zdatne do użytkowania.
Środek trwały jest kompletny, jeżeli może realizować przypisane mu funkcje, co oznacza, że spełnia wszystkie warunki techniczne (pod względem konstrukcyjnym) i prawne przewidziane dla danej kategorii środków trwałych, a w szczególności zawiera wszystkie części składowe.
Część składowa jest nieodłącznym elementem środka trwałego warunkującym jego użytkowanie, która nie może być od niego odłączana bez istotnego uszczerbku dla zdatności środka trwałego do użytkowania.
Część składowa jest powiązana fizycznie lub prawnie ze środkiem trwałym.
Wycena środków trwałych
Na dzień ujęcia w księgach rachunkowych środki trwałe wycenia się według ceny nabycia lub kosztu wytworzenia (lub wartości godziwej/rynkowej w przypadku otrzymania nieodpłatnego).
Cena nabycia lub koszt wytworzenia stanowiące wartość początkową środka trwałego obejmują ogół kosztów pozostających w związku przyczynowo - skutkowym z jego pozyskaniem, w tym budową, poniesionych od dnia podjęcia decyzji o pozyskaniu środka trwałego, w tym od dnia udokumentowanego rozpoczęcia jego budowy do dnia udokumentowanego uznania go za kompletny i zdatny do użytkowania.
Do wartości początkowej środka trwałego nie zalicza się kosztów, które nie są związane przyczynowo - skutkowo z pozyskaniem, wytworzeniem środka trwałego (np. opłat o charakterze sankcji).
W szczególności do wartości początkowej środka trwałego nie zalicza się:
- kosztów ogólnego zarządu, z wyjątkiem uzasadnionych kosztów utrzymania jednostek uczestniczących w budowie środków trwałych,
- kosztów przeszkolenia pracowników jednostki w zakresie obsługi nowo pozyskanego środka trwałego, z wyjątkiem przypadku, gdy koszty te zostały objęte ceną nabycia środka trwałego, w sposób uniemożliwiający ich ustalenie lub wiarygodne oszacowanie,
- kosztów poniesionych w związku ze zmianą lokalizacji środka trwałego lub reorganizacją części lub całości działalności operacyjnej jednostki (kosztów przemieszczenia środków trwałych do nowych miejsc użytkowania) – koszty te pozostają w bezpośrednim związku ze zmianą lokalizacji lub reorganizacją Spółki, a nie z budową środka trwałego,
- kosztów poniesionych przed dniem podjęcia udokumentowanej decyzji o pozyskaniu środka trwałego,
- kosztów działań marketingowych, które mają na celu zapewnić uzyskanie korzyści ekonomicznych z obiektu środka trwałego po jego wybudowaniu, niezależnie od okresu, w którym są ponoszone.
Do ceny nabycia lub kosztu wytworzenia środka trwałego nie zalicza się kosztów, jakie Spółka będzie musiała ponieść w przyszłości w związku z likwidacją tego środka trwałego po zakończeniu jego eksploatacji, bądź w związku z rekultywacją terenu, na którym znajdował się dany środek trwały.
Wartość początkową środka trwałego powiększają nakłady związane z wykonaniem prac w celu jego ulepszenia (przebudowy, rozbudowy, modernizacji lub rekonstrukcji) powodujące wzrost wartości użytkowej po zakończeniu ulepszenia, w stosunku do jej wartości przy przyjęciu do używania, mierzonej okresem używania, zdolnością wytwórczą, jakością produktów, kosztami eksploatacji i innymi miarami. Ulepszenia środków trwałych w trakcie użytkowania mogą dotyczyć własnych, jak i obcych środków trwałych. Kwota ulepszenia musi przekraczać kwotę 10.000 zł netto, z zastrzeżeniem, że dla środków trwałych stanowiących urządzenia komputerowe i aparaty telefoniczne, kwota ulepszenia musi przekraczać 3.500 zł netto.
Wymiana części składowej środka trwałego, nie będąca remontem lub konserwacją, powoduje zmniejszenie wartości brutto środka trwałego o dotychczasową wartość brutto części składowej oraz zmniejszenie dotychczasowego umorzenia środka trwałego o umorzenie części składowej. Jednocześnie następuje ujęcie w ewidencji środków trwałych nowej części składowej według ceny nabycia, kosztu wytworzenia lub wartości księgowej brutto powiększonych o koszty związane bezpośrednio z przystosowaniem części składowej do stanu zdatnego do używania łącznie z kosztami transportu, jak też załadunku, wyładunku. Jeśli dołączana część składowa była ujęta w ewidencji środków w wartości brutto, to należy powiększyć umorzenie środka trwałego o dotychczasowe umorzenie dołączanej części składowej.
Wszelkie pozostałe wydatki ponoszone na remonty i konserwacje środków trwałych odnosi się w ciężar rachunku zysków i strat w okresie, w którym zostały poniesione.
W trakcie roku obrotowego wartość początkową środków trwałych zmniejszają odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe dokonywane w celu uwzględnienia utraty ich wartości, na skutek używania lub upływu czasu.
Na dzień bilansowy środki trwałe wycenia się według ceny nabycia lub kosztu wytworzenia lub wartości przeszacowanej w przypadku aktualizacji wyceny środków trwałych według uregulowań wynikających z odrębnych przepisów, powiększonej o koszty ulepszeń, pomniejszonej o skumulowane odpisy amortyzacyjne, a także odpisy z tytułu trwałej utraty wartości.
`
Okres i stawki amortyzacji ustala się na dzień przyjęcia środka trwałego do używania. Okresy amortyzacji bilansowej są ustalane przez jednostki odpowiedzialne za zarządzanie składnikiem majątku na podstawie przewidywanego okresu ekonomicznej użyteczności środka trwałego.
Spółka przeprowadza systematyczną weryfikację stosowanych okresów i stawek amortyzacji środków trwałych oraz części składowych, nie później niż na koniec każdego okresu sprawozdawczego. Zweryfikowane stawki stosuje się począwszy od nowego roku obrotowego.
Spółka tworzy odpisy z powodu trwałej lub częściowej utraty wartości środków trwałych.
Trwała utrata wartości środków trwałych zachodzi wtedy, gdy istnieje duże prawdopodobieństwo, że kontrolowany przez Spółkę składnik aktywów nie przyniesie w przyszłości w znaczącej części lub w całości przewidywanych korzyści ekonomicznych.
Spółka dokonuje wówczas odpisu aktualizującego, doprowadzając wartość składnika aktywów wynikającą z ksiąg rachunkowych do wartości odzyskiwalnej.
Jeśli Spółka stwierdzi ustanie przyczyny, z powodu której dokonała odpisu aktualizującego wartość aktywów, dokonuje odwrócenia uprzednio dokonanego odpisu aktualizującego w części bądź w całości, poprzez uznanie pozostałych przychodów operacyjnych.
Środki trwałe używane na podstawie umów najmu, dzierżawy, leasingu lub innych o podobnym charakterze, zaliczone do majątku jednostki, amortyzuje się w okresie trwania umowy lub w okresie ekonomicznej użyteczności środka – w zależności od tego, który z nich jest krótszy.
3. Środki trwałe w budowie
W pozycji tej ujmuje się zaliczane do aktywów trwałych środki trwałe w okresie ich budowy, montażu lub ulepszenia już istniejącego środka trwałego.
Cena nabycia i koszt wytworzenia środków trwałych w budowie obejmuje ogół ich kosztów poniesionych przez Spółkę za okres budowy, montażu, przystosowania i ulepszenia, do dnia bilansowego lub przyjęcia do używania.
4. Inwestycje długoterminowe i krótkoterminowe
Inwestycje to aktywa posiadane przez Spółkę w celu osiągnięcia z nich korzyści ekonomicznych wynikających z przyrostu ich wartości, uzyskania przychodów w formie odsetek, dywidend (udziałów w zyskach) i innych pożytków, w tym również z transakcji handlowej.
Na inwestycje składają się inwestycje długoterminowe oraz inwestycje krótkoterminowe. O kwalifikacji inwestycji do aktywów trwałych lub obrotowych decyduje kryterium czasu. Inwestycje, które są płatne i wymagalne lub przeznaczone do zbycia w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego lub od daty ich założenia, wystawienia lub nabycia, albo stanowią aktywa pieniężne, kwalifikowane są jako inwestycje krótkoterminowe.
Wycena inwestycji długoterminowych
Inwestycje długoterminowe ujmuje się na dzień bilansowy według ceny nabycia albo ceny zakupu, jeżeli koszty przeprowadzenia i rozliczenia transakcji nie są istotne, skorygowanej o odpisy aktualizujące wartość inwestycji. Utworzenie odpisu aktualizującego wartość inwestycji wynika z trwałej utraty wartości inwestycji w sytuacji, gdy istnieje duże prawdopodobieństwo, że inwestycja długoterminowa nie przyniesie w przyszłości korzyści ekonomicznych.
Wycena inwestycji krótkoterminowych
Inwestycje krótkoterminowe ujmuje się w księgach rachunkowych na dzień nabycia lub powstania według ceny nabycia albo ceny zakupu, jeżeli koszty przeprowadzenia i rozliczenia transakcji nie są istotne.
5. Leasing
W ramach umowy leasingu jedna ze stron umowy (finansujący) przekazuje drugiej stronie (korzystający) środki trwałe lub wartości niematerialne i prawne do odpłatnego używania lub również pobierania pożytków na czas oznaczony.
Klasyfikacji umowy leasingu dokonuje się na moment rozpoczęcia leasingu.
Leasing finansowy
Jeżeli umowa leasingu spełnia co najmniej jeden z warunków wymienionych w art. 3 ust. 4 Ustawy o rachunkowości, to przyjęte w ramach tej umowy do używania obce środki trwałe lub wartości niematerialne i prawne zalicza się do aktywów trwałych korzystającego i ten dokonuje odpisów amortyzacyjnych, a drugostronnie ujmowane jest zobowiązanie finansowe.
6. Zapasy
Zapasy (materiały) to rzeczowe aktywa obrotowe nabyte w celu zużycia na potrzeby własne, zdatne do sprzedaży oraz towary nabyte w celu odsprzedaży w stanie nieprzetworzonym.
Ewidencję zapasów prowadzi się bilansowo w ujęciu ilościowo – wartościowym i uzgadnia z danymi właściwych kont syntetycznych na koniec każdego okresu sprawozdawczego.
Wartość materiałów zużywających się stopniowo odpisuje się w koszty jednorazowo, w momencie wydania do użytkowania.
Niektóre rodzaje materiałów, m.in.: paliwo, materiały administracyjno-biurowe, środki czystości, drobne zakupy na cele reprezentacyjne i reklamowe, woda i artykuły spożywcze, nabywane w ilościach zaspokajających bieżące zapotrzebowanie Spółki, odpisywane są w koszty działalności, bezpośrednio po ich zakupie, z pominięciem ewidencji ilościowo-wartościowej.
Na dzień bilansowy zapasy wycenia się według wartości mniejszej z ceny nabycia lub kosztu wytworzenia i ceny sprzedaży netto skorygowanych o odpis aktualizujący wartość zapasów.
Odpisy aktualizujące wartość zapasów tworzy się w oparciu o analizę stanu zapasów, uwzględniając:
a. stan zapasów,
b. obroty zapasów,
c. przydatność zapasów,
d. wartość zapasów niewykazujących ruchu w ciągu roku,
e. stopień zużycia ekonomicznego.
Odpisy aktualizujące wartość rzeczowych składników aktywów obrotowych (materiały) dokonane w związku z utratą ich wartości oraz wynikające z doprowadzenia do cen sprzedaży netto zamiast cen zakupu lub kosztów wytworzenia zalicza się do pozostałych kosztów operacyjnych.
Materiały i towary wycenia się w ciągu roku obrotowego według rzeczywistych cen nabycia.
Rozchód zapasów towarów ustala się w ciągu roku w drodze szczegółowej identyfikacji rzeczywistych cen tych składników, które dotyczą ściśle określonych przedsięwzięć, niezależnie od daty ich zakupu.
Zaliczki na dostawy wycenia się w wartości nominalnej, tj. w wartości kwot przekazanych dostawcom na poczet dokonanych zamówień.
7. Rozrachunki
Należności
Na dzień bilansowy należności i roszczenia Spółka wycenia w kwocie wymaganej zapłaty, powiększając ich wartość o należne odsetki z tytułu zwłoki w zapłacie i pomniejszając o odpisy aktualizujące ich wartość wyrażające prawdopodobne zmniejszenie należności, z uwzględnieniem poziomu posiadanych zabezpieczeń. Wyłącza się z ksiąg rachunkowych należności przedawnione, umorzone bądź uznane za nieściągalne.
Odpisy aktualizujące wartość należności zalicza się do pozostałych kosztów operacyjnych lub kosztów finansowych, w zależności od rodzaju należności, której odpis dotyczył.
Do należności długoterminowych Spółka zalicza należności, z wyjątkiem zaliczanych do aktywów finansowych oraz dotyczących dostaw i usług, których termin wymagalności przypada w okresie dłuższym niż rok od dnia bilansowego.
W Spółce odpisy aktualizujące należności tworzy się w ciągu roku obrotowego nie rzadziej
niż na dzień bilansowy w oparciu o przeprowadzoną weryfikację według następujących zasad:
- należności nie zapłacone od 6 do 9 miesięcy - 50%,
- należności nie zapłacone od 9 do 12 miesięcy - 75%,
- należności nie zapłacone powyżej 1 roku - 100%,
- należności od dłużników postawionych w stan likwidacji i upadłości - 100%,
- należności skierowane na drogę egzekucji administracyjnej - 100%,
- należności skierowane na drogę postępowania sądowego - 100%,
- należności skierowane na drogę egzekucji sądowej - 100%.
Odpisy aktualizujące należności mogą być, w uzasadnionych przypadkach, ustalane odrębnie dla każdego z odbiorców, zgodnie z zasadą ostrożnej wyceny aktywów.
W Spółce przyjmuje się zasadę naliczania odsetek i wystawiania not odsetkowych od należności niespłacanych zgodnie z terminami zapłaty nie rzadziej niż raz na kwartał.
Spółka przyjęła zasadę rozpoznawania przychodów finansowych z tytułu odsetek i kar z tytułu opóźnienia w zapłacie w momencie otrzymania tych należności.
Zobowiązania
Na dzień bilansowy zobowiązania wyceniane są w kwocie wymagającej zapłaty. Kwota wymaganej zapłaty obejmuje wartość nominalną zobowiązania i naliczone odsetki należne kontrahentowi.
Wartość nominalna zobowiązań z tytułu zaciągniętych pożyczek i kredytów powiększona zostaje o naliczone odsetki i powiększona lub zmniejszona o naliczone różnice kursowe.
8. Różnice kursowe
Na dzień bilansowy składniki aktywów i pasywów wyrażone w walutach obcych wycenia się według średniego kursu ustalonego dla danej waluty przez Narodowy Bank Polski.
Różnice kursowe wynikające z wyceny na dzień bilansowy aktywów i pasywów wyrażonych w walutach obcych z wyjątkiem inwestycji długoterminowych oraz powstałe w związku z zapłatą należności i zobowiązań w walutach obcych, jak również przy sprzedaży walut, zalicza się odpowiednio do przychodów lub kosztów finansowych, a w uzasadnionych przypadkach – do ceny nabycia towarów, a także ceny nabycia lub kosztu wytworzenia środków trwałych, środków trwałych w budowie lub wartości niematerialnych i prawnych.
9. Klasyfikacja instrumentów finansowych
Instrumenty finansowe ujmowane są oraz wyceniane zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 12 grudnia 2001 roku w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych. Ww. zasady wyceny nie dotyczą instrumentów finansowych wyłączonych z ww. Rozporządzenia, w tym w szczególności: udziałów i akcji w jednostkach podporządkowanych, praw i zobowiązań wynikających z umów leasingowych i ubezpieczeniowych, należności i zobowiązań z tytułu dostaw i usług oraz instrumentów finansowych wyemitowanych przez Spółkę stanowiących jej instrumenty kapitałowe.
Podział instrumentów finansowych
Aktywa finansowe dzieli się na:
- aktywa finansowe przeznaczone do obrotu,
- pożyczki udzielone i należności własne,
- aktywa finansowe utrzymywane do terminu wymagalności,
- aktywa finansowe dostępne do sprzedaży.
Zobowiązania finansowe dzieli się na:
- zobowiązania finansowe przeznaczone do obrotu,
- pozostałe zobowiązania.
10. Rezerwy
Rezerwy są to zobowiązania, których termin wymagalności lub kwota nie są pewne. Spółka tworzy je na pewne lub prawdopodobne przyszłe zobowiązania, których wartość można w wiarygodny sposób oszacować w ciężar: pozostałych kosztów operacyjnych lub kosztów finansowych. Wyjątek stanowią rezerwy na świadczenia emerytalne i podobne, które odnoszone są na działalność operacyjną.
- W bilansie rezerwy dzieli się na:
- rezerwę z tytułu odroczonego podatku dochodowego,
- rezerwę na świadczenia emerytalne i podobne, z podziałem na:
- długoterminowe,
- krótkoterminowe, - pozostałe rezerwy, z podziałem na:
- długoterminowe,
- krótkoterminowe.
Kryterium podziału jest termin wystąpienia zobowiązania:
- do 12 miesięcy od dnia bilansowego,
- powyżej 12 miesięcy od dnia bilansowego.
Rezerwę z tytułu odroczonego podatku dochodowego tworzy się nie rzadziej niż na koniec każdego kwartału w wysokości kwoty podatku dochodowego, wymagającej w przyszłości zapłaty w związku z występowaniem dodatnich różnic przejściowych, tj. różnic, które spowodują zwiększenie podstawy obliczania podatku dochodowego w przyszłości.
Rezerwy na świadczenia emerytalne i podobne tworzy się w wysokości prawdopodobnych przyszłych zobowiązań wobec pracowników wynikających z mocy prawa, istotnych dla wyniku finansowego Spółki, a w tym: z tytułu odpraw emerytalnych, rentowych i pośmiertnych, nagród jubileuszowych i innych podobnych świadczeń. Rezerwy na świadczenia emerytalne i podobne są rezerwami kosztowymi, ewidencjonowanymi na kontach rozliczeń międzyokresowych biernych odnoszonymi w koszty operacyjne, prezentowanymi w sprawozdaniu finansowym w pozycji „Rezerwy na świadczenia emerytalne i podobne” w podziale na długo - i krótkoterminowe.
Pozostałe rezerwy Spółka tworzy w sprawozdaniu finansowym, gdy spełnione są łącznie następujące warunki:
- na Spółce ciąży istniejący obowiązek (prawny lub zwyczajowy) wynikający ze zdarzeń przeszłych,
- prawdopodobne jest, że spełnienie obowiązku spowoduje konieczność wypływu środków - przelewu korzyści ekonomicznych,
- można dokonać wiarygodnego szacunku kwoty tego obowiązku.
Ponadto, zgodnie z wymogami art. 34a ust. 5 ustawy o rachunkowości, Spółka tworzy rezerwy na przewidywane straty z tytułu rozliczeń transakcji związanych z rynkiem mocy wynikające z przewidywanego deficytu przychodów z opłaty mocowej w stosunku do kosztów dostaw mocy w ostatnim roku dostaw. Rezerwa wykazywana jest w wartości zdyskontowanej na dzień bilansowy.
Szczegółowe informacje dotyczące ujęcia rozliczeń transakcji na rynku mocy wdrożonych w Spółce w 2023 roku zamieszczono w pkt VI.4 w pozycji Dokonane w roku obrotowym zmiany zasad (polityki) rachunkowości i prezentacji danych finansowych.
11. Zobowiązania warunkowe pozabilansowe
Za zobowiązania warunkowe Spółka uznaje potencjalny przyszły obowiązek wykonania świadczeń, których powstanie jest uzależnione od zaistnienia określonych zdarzeń.
Zobowiązania warunkowe odzwierciedlają jedynie skutki wypełnienia możliwych obowiązków, gdyż dopiero przyszłe zdarzenia potwierdzą, czy na jednostce gospodarczej ciąży obecny obowiązek, którego wypełnienie mogłoby prowadzić do wypływu środków zawierających w sobie korzyści ekonomiczne.
12. Rozliczenia międzyokresowe
Czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów
Rozliczenia międzyokresowe czynne kosztów służą do ewidencji kosztów poniesionych w okresie sprawozdawczym, ale dotyczących okresów przyszłych.
Warunkiem aktywowania kosztów jest przyniesienie jednostce w przyszłych okresach korzyści ekonomicznych. Rozliczenia międzyokresowe mogą być zaliczone do aktywów bilansu, jeśli spełniają warunki ujmowania określone w Ustawie o rachunkowości.
Rozliczenia międzyokresowe czynne obejmują rozliczenia:
- długoterminowe, które dotyczą przyszłych okresów sprawozdawczych i trwają dłużej niż 12 miesięcy od dnia bilansowego,
- krótkoterminowe, które dotyczą przyszłych okresów sprawozdawczych i trwają nie dłużej niż 12 miesięcy od dnia bilansowego.
Odpisy czynnych rozliczeń międzyokresowych kosztów następują stosownie do upływu czasu lub wielkości świadczeń z zachowaniem zasady ostrożnej wyceny.
Do krótkoterminowych rozliczeń międzyokresowych czynnych zalicza się między innymi:
- opłacone z góry czynsze i dzierżawy,
- podatek od nieruchomości,
- składki na ubezpieczenia majątkowe,
- prenumeraty rozliczane w czasie,
- odpisy na Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych,
- koszty prowadzonych prac rozwojowo-badawczych (do momentu ich zakończenia),
- wydatki w ramach projektów finansowanych z funduszy pomocowych,
- rozliczenia dotyczące przyszłych wpływów z tytułu opłaty mocowej dla pokrycia kosztów rynku mocy, wynika z przepisów o rynku mocy, zgodnie z którymi niedobór wpływów z opłaty mocowej nad kosztami dostaw mocy korygowany jest poprzez odpowiednie zwiększenie lub zmniejszenie wpływów z opłaty mocowej w roku kolejnym, tak aby wynik transakcji na rynku mocy był neutralny dla wyniku finansowego Spółki.
Szczegółowe informacje dotyczące ujęcia rozliczeń transakcji na rynku mocy wdrożonych w Spółce w 2023 roku zamieszczono w pkt VI.4 w pozycji Dokonane w roku obrotowym zmiany zasad (polityki) rachunkowości i prezentacji danych finansowych.
Do długoterminowych rozliczeń międzyokresowych czynnych zalicza się:
- aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego,
- inne rozliczenia międzyokresowe.
Bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów
Bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów służą do ewidencji rezerw na koszty, które w całości lub w części dotyczą okresu bieżącego lub okresów poprzednich i które zostały w sposób wiarygodny oszacowane.
Rozliczenia międzyokresowe przychodów
Rozliczenia międzyokresowe przychodów dokonywane są z zachowaniem zasady ostrożności.
Rozliczenia międzyokresowe przychodów obejmują w szczególności:
- równowartość otrzymanych lub należnych od kontrahentów środków z tytułu świadczeń, które będą wykonywane w następnych okresach sprawozdawczych,
- środki pieniężne otrzymane na sfinansowanie nabycia lub budowy środków trwałych oraz prac rozwojowych, jeżeli stosownie do innych przepisów nie zwiększają one kapitałów własnych, np. opłaty za przyłączenie do sieci,
- ujemną wartość firmy,
- otrzymane dotacje i subwencje.
Kwoty te zwiększają stopniowo przychody operacyjne lub pozostałe przychody operacyjne, równolegle do odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych od środków trwałych lub kosztów prac rozwojowych sfinansowanych z tych źródeł.
Do długotrwałych, stopniowo realizowanych przychodów zalicza się ujemną wartość firmy.
Ujemna wartość firmy jest przez Spółkę rozpoznawana i ujmowana w księgach rachunkowych w związku z transakcją połączenia bądź nabycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części. Jest to nadwyżka wartości godziwej aktywów netto spółki przejętej nad ceną przejęcia. Cenę przejęcia stanowi cena, po której nabyto jednostkę (lub jej zorganizowaną część).
Ujemna wartość firmy jest rozliczana się w równych ratach na pozostałe przychody operacyjne przez okres stanowiący średnią ważoną okresu ekonomicznej użyteczności przejętych, podlegających amortyzacji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.
Dotacje i subwencje są ujmowane według wartości godziwej w sytuacji, gdy istnieje wystarczająca pewność, iż dotacja zostanie otrzymana oraz spełnione zostaną wszystkie warunki związane z uzyskaniem dotacji. Jeżeli dotacja lub subwencja dotyczy pozycji kosztowej, wówczas jest ona odraczana w bilansie i systematycznie odpisywana w pozycji przychodów w sposób zapewniający współmierność z kosztami, które dotacja ta ma w zamierzeniu kompensować.
Jeżeli dotacja lub subwencja ma na celu sfinansowanie nabycia lub wytworzenia środka trwałego, wówczas jest ona odraczana w bilansie i systematycznie uznawana jako przychód przez okres amortyzacji środka trwałego.
13. Kapitał własny
Do kapitałów własnych zalicza się:
- kapitał zakładowy (podstawowy) – akcyjny, odzwierciedlający nominalną wartość akcji,
- kapitał zapasowy, tworzony na pokrycie ewentualnych strat,
- kapitał (fundusz) rezerwowy, tworzony na pokrycie szczególnych strat i wydatków,
- kapitał z aktualizacji wyceny, tworzony zgodnie z ustawą o rachunkowości lub innymi szczególnymi przepisami,
- zysk (strata) z lat ubiegłych, do których odnosi się również skutki błędów oraz ujmuje się skutki zmian polityki rachunkowości,
- zysk (strata) netto roku bieżącego,
- odpisy z zysku netto w ciągu roku obrotowego (wielkość ujemna).
Kapitał zakładowy – akcyjny, na dzień bilansowy, wykazuje się w wysokości określonej w umowie lub statucie i wpisanej w KRS i odzwierciedla nominalną wartość akcji.
Kapitał zapasowy Spółki tworzony jest:
- z dopłat oraz nadwyżek osiągniętych przy wydawaniu akcji powyżej ich wartości nominalnej,
- z odpisów zysku do podziału.
Przeznaczenie kapitału zapasowego określa Statut Spółki.
Kapitał rezerwowy tworzony jest i wykorzystywany w oparciu o postanowienia Statutu Spółki na indywidualnie określone cele.
Zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 2019/943 z dnia 5 czerwca 2019 r., Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej z dnia 14.06.2019 L158/54 (dalej: Rozporządzenie 2019/943) w sprawie rynku wewnętrznego energii elektrycznej, Spółka tworzy i ujmuje w pozostałych kapitałach rezerwowych fundusz celowy z przeznaczeniem na finansowanie zadań wynikających z ww. przepisów (dalej: Fundusz Celowy). Tworzenie i wykorzystywanie Funduszu Celowego następuje zgodnie z regulaminem przyjętym przez Walne Zgromadzenie Spółki na podstawie uchwał Walnego Zgromadzenia Spółki.
Kapitał z aktualizacji wyceny - przeznaczony jest do ewidencji zmian wartości godziwych dostępnych do sprzedaży aktywów finansowych oraz skutków aktualizacji wyceny środków trwałych przeprowadzanej na podstawie odrębnych przepisów. Wzrost wartości kapitału z aktualizacji wyceny jest przychodem kapitałowym niezrealizowanym w związku z czym nie może być przeznaczony do podziału.
Zysk lub strata z lat ubiegłych odzwierciedla nie rozliczony wynik z lat poprzednich pozostający do decyzji Walnego Zgromadzenia, a także skutki zmian zasad rachunkowości i korekt błędów dotyczących lat poprzednich, a ujawnionych w bieżącym roku obrotowym.
Odpisy z zysku netto w ciągu roku obrotowego (wielkość ujemna) stanowią wpłaty z zysku na rzecz budżetu państwa, dokonywane na podstawie odrębnych przepisów.
14. Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych
Ustawa z dnia 4 marca 1994 roku (z późniejszymi zmianami) o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych stanowi, że Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych tworzą pracodawcy zatrudniający co najmniej 20 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty. Spółka tworzy taki fundusz i dokonuje okresowych odpisów w kwotach wynikających z ustawy, układu zbiorowego pracy. Celem Funduszu jest finansowanie działalności socjalnej. Saldo bilansowe Funduszu to zakumulowane przychody Funduszu pomniejszone o niepodlegające zwrotowi wydatki z Funduszu.
Spółka wykazuje w bilansie oddzielnie saldo Funduszu i aktywa Funduszu obejmujące należności z tytułu udzielonych pożyczek oraz środki na wydzielonym rachunku bankowym.
15. Wynik finansowy
Wynik finansowy ustalany jest w oparciu o rachunek zysków i strat sporządzany w wariancie porównawczym. Na wynik finansowy netto Spółki składają się:
- wynik działalności operacyjnej, w tym z tytułu pozostałych przychodów i kosztów operacyjnych,
- wynik operacji finansowych,
- obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego z tytułu podatku dochodowego.
Przychody i koszty są rozpoznawane według zasady memoriału, tj. w okresach, których dotyczą, niezależnie od daty otrzymania lub dokonania płatności.
Wynik na działalności operacyjnej stanowi różnicę między:
- przychodami netto ze sprzedaży i zrównanymi z nimi z uwzględnieniem dotacji, opustów, rabatów i innych zwiększeń lub zmniejszeń, bez podatku od towarów i usług, oraz pozostałymi przychodami operacyjnymi a
- wartością kosztów prezentowanych w układzie rodzajowym oraz wartością sprzedanych towarów i materiałów wycenionych w cenach nabycia, albo zakupu oraz pozostałymi kosztami operacyjnymi.
Na przychody i zrównane z nimi składają się:
- przychody ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów,
- zmiana stanu produktów,
- koszty wytworzenia produktów na własne potrzeby.
Do przychodów ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów zalicza się w szczególności:
- przychody ze sprzedaży usług przesyłowych,
- przychody ze sprzedaży energii elektrycznej na rynku bilansującym,
- przychody ze sprzedaży innych usług
- opłaty za przyłączenie,
- przychody ze sprzedaży materiałów,
- przychody z opłaty mocowej, przejściowej, kogeneracyjnej oraz OZE.Koszty działalności operacyjnej obejmują wydatki poniesione w celu osiągnięcia przychodów z prowadzonej działalności gospodarczej Spółki. Do kosztów działalności operacyjnej w rachunku zysków i strat sporządzonym metodą porównawczą składają się:
- Koszty układu rodzajowego, grupowane według rodzaju zużytego zasobu i są podzielone na następujące pozycje:
- Amortyzacja,
- Zużycie materiałów i energii,
- Usługi obce,
- Podatki i opłaty,
- Wynagrodzenia,
- Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia,
- Pozostałe koszty rodzajowe.
- Wartość sprzedanej energii elektrycznej na rynku bilansującym,
- Wartość sprzedanych materiałów (wg cen nabycia).
Do kosztów zaliczane są także kwoty stanowiące równowartość środków pozyskanych z opłaty przejściowej, kogeneracyjnej i OZE, które zgodnie z odrębnymi przepisami są przekazywane przez Spółkę Zarządcy Rozliczeń S.A. Koszty te wykazywane są w ramach kosztów usług obcych.
Pozostałe koszty i przychody operacyjne to – w myśl art. 3 pkt 32 ustawy o rachunkowości – koszty i przychody związane pośrednio z działalnością operacyjną Spółki, a w szczególności koszty i przychody związane:
- ze zbyciem środków trwałych, środków trwałych w budowie, wartości niematerialnych i prawnych, a także z utrzymywaniem i zbyciem nieruchomości oraz wartości niematerialnych i prawnych, zaliczanych do inwestycji,
- z odpisaniem należności i zobowiązań przedawnionych, umorzonych, nieściągalnych, z wyjątkiem należności i zobowiązań o charakterze publicznoprawnym nieobciążających kosztów,
- z utworzeniem i rozwiązaniem rezerw, z wyjątkiem rezerw związanych z operacjami finansowymi,
- z odpisami aktualizującymi wartość aktywów i ich korektami, z wyjątkiem odpisów obciążających koszty wytworzenia sprzedanych produktów lub sprzedanych towarów, koszty sprzedaży lub koszty finansowe,
- z odszkodowaniami, karami i grzywnami,
- z przekazaniem lub otrzymaniem nieodpłatnie, w tym w drodze darowizny aktywów, w tym także środków pieniężnych na inne cele niż dopłaty do cen sprzedaży, nabycie
lub wytworzenie środków trwałych, środków trwałych w budowie albo wartości niematerialnych i prawnych
Wynik operacji finansowych
Wynik operacji finansowych Spółki to – zgodnie z art. 42 ust. 3 ustawy o rachunkowości – różnica między przychodami finansowymi, w szczególności z tytułu otrzymanych odsetek, nadwyżki dodatnich różnic kursowych nad ujemnymi, a kosztami finansowymi, w szczególności z tytułu odsetek, nadwyżki ujemnych różnic kursowych nad dodatnimi, z wyjątkiem odsetek, prowizji, dodatnich i ujemnych różnic kursowych, wchodzących w skład ceny nabycia towarów lub kosztu wytworzenia produktów, o których mowa w art. 28 ust. 4 i ust. 8 pkt 2 ustawy o rachunkowości.
Do przychodów finansowych zalicza się w szczególności:
- Należne i otrzymane odsetki z tytułu nieterminowych płatności,
- Odsetki od lokat bankowych,
- Korektę odpisów aktualizujących wartość należności z tytułu odsetek,
- Zysk z różnic kursowych
Do kosztów finansowych zalicza się w szczególności:
- Odpisy aktualizujące wartość należności z tytułu odsetek,
- Odsetki od kredytów, pożyczek, zobowiązań handlowych i budżetowych,
- Stratę na różnicach kursowych
Zysk / strata brutto stanowi zysk lub strata z działalności operacyjnej skorygowana o wynik na działalności finansowej.
Wynik netto Spółki stanowi różnica pomiędzy zyskiem lub stratą brutto a obowiązkowymi obciążenia wyniku finansowego
16. Obciążenia wyniku finansowego
Obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego z tytułu podatku dochodowego, którego podatnikiem jest Spółka i płatności z nim zrównanych, na podstawie odrębnych przepisów.
Wpływający na wynik finansowy podatek dochodowy za dany okres sprawozdawczy obejmuje:
- część bieżącą,
- część odroczoną.
Podatek dochodowy wykazany w wyniku finansowym okresu obejmuje rzeczywiste obciążenie podatkowe za dany okres sprawozdawczy ustalone zgodnie z obowiązującymi przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ewentualne korekty rozliczeń podatkowych za lata ubiegłe.
Podatek odroczony jest skutkiem podatkowym zdarzeń danego okresu, ujętym zgodnie z zasadą memoriału w księgach rachunkowych tego okresu, którego wpływ na rozliczenie podatku dochodowego od osób prawnych wystąpi w przyszłości. Powstaje wówczas, gdy skutek podatkowy przychodów i kosztów jest taki sam jak bilansowy, ale występuje w innych okresach, stanowi różnicę pomiędzy stanem rezerw
i aktywów z tytułu podatku odroczonego na początek i koniec okresu sprawozdawczego.
Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego ustala się w wysokości kwoty przewidzianej w przyszłości do odliczenia od podatku dochodowego, w związku z ujemnymi różnicami przejściowymi, które spowodują w przyszłości zmniejszenie podstawy obliczenia podatku dochodowego oraz straty podatkowej możliwej do odliczenia, ustalonej przy uwzględnieniu zasady ostrożności.
Rezerwę z tytułu odroczonego podatku dochodowego tworzy się w wysokości kwoty podatku dochodowego, wymagającej w przyszłości zapłaty, w związku z występowaniem dodatnich różnic przejściowych, to jest różnic, które spowodują zwiększenie podstawy obliczenia podatku dochodowego w przyszłości.
Wysokość rezerwy i aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego ustala się przy uwzględnieniu stawek podatku dochodowego obowiązujących w roku powstania obowiązku podatkowego.
Aktywa podatkowe rozpoznaje się, gdy Spółka przewiduje osiąganie w przyszłości wystarczającego poziomu dochodu do opodatkowania umożliwiającego rozliczenie wszystkich różnic przejściowych.
17. Rachunek przepływów pieniężnych
Spółka sporządza rachunek przepływów pieniężnych zgodnie z ustawą o rachunkowości oraz Krajowym Standardem Rachunkowości nr 1.
Rachunek przepływów pieniężnych dostarcza informacji o zdarzeniach, które spowodowały w Spółce w ciągu okresu objętego sprawozdaniem zmiany stanu środków pieniężnych i ich ekwiwalentów,
w szczególności:
- źródeł pochodzenia oraz wielkości uzyskanych przez jednostkę środków pieniężnych i ich ekwiwalentów, oraz
- kierunków i wielkości ich wykorzystania w toku działalności.
W rachunku przepływów pieniężnych Spółka uwzględnia wszystkie wpływy i wydatki z działalności operacyjnej, inwestycyjnej i finansowej, z wyjątkiem wpływów i wydatków będących rezultatem zakupu lub sprzedaży środków pieniężnych, przy czym dla właściwego określenia wartości przepływów pieniężnych:
- przez działalność operacyjną rozumie się podstawowy rodzaj działalności jednostki oraz inne rodzaje działalności, niezaliczone do działalności inwestycyjnej (lokacyjnej) lub finansowej;
- przez działalność inwestycyjną (lokacyjną) rozumie się nabywanie lub zbywanie składników aktywów trwałych i krótkoterminowych aktywów finansowych oraz wszystkie z nimi związane pieniężne koszty i korzyści;
- przez działalność finansową rozumie się pozyskiwanie lub spłatę źródeł finansowania, zmiany w rozmiarach i relacjach kapitału (funduszu) własnego i obcego w jednostce oraz wszystkie z nimi związane pieniężne koszty i korzyści.
Zgodnie z ustawą o rachunkowości rachunek przepływów pieniężnych można sporządzać metodą bezpośrednią lub pośrednią.
Spółka stosuje metodę pośrednią. W metodzie pośredniej w rachunku przepływów pieniężnych działalności operacyjnej wynik finansowy netto roku obrotowego koryguje się o pozycje niepowodujące zmian stanu środków pieniężnych lub ich ekwiwalentów, jak też o wyniki innych działalności niż operacyjna oraz elementy pieniężne wyniku, które zalicza się do właściwych rodzajów działalności (inwestycyjnej lub finansowej).
Konstancin-Jeziorna, dnia 26 marca 2024 roku